اولا: کافر بعد از آنکه مرد وضع آخرت را مشاهده کرده ويقين به مبدا ومعاد پيدا مى کند، چطور ممکن است در بازگشت به دنيا (کافر) باشد. مؤمن نيز که دوره تکليف خود را گذرانيده چگونه مجددا مکلف خواهد شد؟
پاسخ: کسى که در مدت حياتش حجت الهى بر او تمام گرديده، وآيات وبينات الهى را مشاهده نموده وايمان نياورد، وبيانات پيامبران در او اثرى نکرد، اگر هزاران مرتبه بميرد وزنده شود، ايمان نخواهد آورد. زيرا که اگر ايمان آوردنى بود همان مرتبه اوليه ايمان مى آورد. وسرش اين است که چنين شخصى حيات انسانى ندارد، وحيوانى بيش نيست. اما آنچه مورد سؤال است که کافر پس از ديدن اوضاع عالم برزخ، هرگاه رجوع به دنيا کرد، مؤمن خواهد شد، خيلى اشتباه شده، واز بيانى که ذکر گرديد - ان شاء الله - رفع شبه مى شود.
کافر پس از رجوع به دنيا مثل حيات اوليه اش مشغول به دنيا وشهوات آن خواهد گرديد، وآنچه را که مشاهده نموده از اوضاع موت وبرزخ، فراموش مى کند، واگر هم متذکر شود آنان را به منزله خوابى وحشتناک براى خود قرار مى دهد. وخلاصه کسى که اهل نسيان وفراموشى شد، هزار مرتبه هم که بميرد وزنده شود همان حيوان اولى است، وکسى که اهل عناد وکفر شد در جميع عوالم چنين خواهد بود.
اما سؤال از حال مؤمن در زمان رجعت، بايد گفت که در آن زمان تکليف نيست، بلکه براى رسيدن مؤمن به بعضى از مراتب جزاى ايمان واعمال حيات اوليه خود، که عبارت از ديدن سلطنت اهل بيت عليهم السلام وبه آن شاد گرديدن است مى باشد. ونيز ممکن است براى بعضى از مؤمنين علاوه بر آنچه ذکر شد يک نوع تکليفى باشد که در حيات اوليه اش به واسطه حوادث واقعه موفقيت پيدا نکرده بود، از قبيل رسيدن به درجه شهادت در رکاب امام عليه السلام، اگر مورد آرزوى او بوده، که ممکن است در زمان ظهور به دنيا برگردد، تا به اين مرتبه از کمال نايل شود.
آرى، بنا بر روايات شريفه، مؤمنى که قبل از اجل حتمى او کشته شده باشد، در زمان ظهور، رجعت مى نمايد تا بقيه عمر اولش را درک نمايد وبه سعادت فايز گردد. ومؤمنى که به سعادت شهادت در راه خدا نرسيده ومرده باشد، بر مى گردد، تا به فيض شهادت که مورد آرزويش بوده، برسد. (1)
پي نوشته ها :
(1) هشتاد ودو پرسش، شهيد آيه الله دستغيب، ص 114.