خروج شیصبانی در پیش‌قدم خروج سفیانی
شیصبانی یا عوف سلمی در باور دین اسلام شیعه، فردی‌ست که در آخر الزمان و پیش از قیام مهدی (عج) در عراق ظهور می‌کند. آغاز کار وی از تکریت است و در دمشق کشته می‌شود.
واژه شیصبان یکی از نام‌های ابلیس است[۱] و در لغت به معنای مورچه نر، لانه مورچگان، رهبرگروهى از پریان[۲] و گهگاهی ائمه ازین واژه برای اشاره به بنی‌عباس استفاده می‌کرده‌اند[۳]
از امام سجاد (علیه السلام ) نقل شده :[۴]
« خروج شعیب بن صالح پس از عوف سلمی و قبل از خروج سفیانی است. »
و از امام باقر(علیه السلام ) آمده است:[۵]
« سفیانی خروج نمی کند، مگر آن که قبل از او شیصبانی در سرزمین کوفان (همان عراق) خروج کند. او همچون جوشیدن آب از زمین می جوشد و فرستادگان شما را به قتل می رساند. بعد از آن انتظار خروج سفیانی و ظهور قائم باشید»
و از امام صادق (علیه السلام ) آمده است :
از محضر امام صادق(علیه السلام ) در مورد خروج سفیانی پرسیدند، فرمود: «سفیانی هرگز خروج نمی‌كند، جز اینكه پیش از او «شیصبانی»[6] در سرزمین كوفه خروج كند، سپاهیانش همانند آب كه از زمین می‌جوشد، چون مور و ملخ در اطراف او گرد آیند و جمعیّت شما را هلاك كنند. پس از خروج شیصبانی منتظر خروج سفیانی، سپس ظهور قائم(عج) باشید»[7]
گر چه من روایت دیگرى را پیرامون وى نیافتم اما همین روایت داراى چند نكته درباره این شخص مى باشد از آن جمله :
الف) او به شیصبانى توصیف شده است كه نسبت به شیصبان دارد و آن صفتى كه امامان علیه السلام از آن تعبیر به طاغوتها و اشرار مى نمایند، بگونه اى كه در شرح قاموس زبیرى آمده است ، شیصبان در اصل نام ابلیس و مورچه نر مى باشد.
ب ) اینكه او قبل از سفیانى خروج مى كند، از روایت چنین برداشت مى شود كه بین او و سفیانى فاصله چندانى نیست و یا اینكه بلافاصله بعد از او سفیانى خروج خواهد كرد، بدلیل مفاد كلام امام باقر علیه السلام كه فرمود: ((بعد از او منتظر سفیانى باشید))
ج ) محل خروج وى عراق است كه به آن زمین كوفان نیز گفته مى شود و یا اینكه در خود شهر كوفه است به هر حال خروج و یا انقلاب و یا حكومت او ناگهانى و غیر منتظره است ((مانند آب كه از زمین مى جوشد)) او انسانى است طغیانگر و خونریز كه مؤ منان را به قتل مى رساند و ظاهرا معناى جمله ((و نمایندگان شما را مى كشد)) در كلام امام باقر علیه السلام این است كه مؤ منین عالى رتبه اى را كه معمولا پیشاپیش و در صدر هیئت نمایندگى حضور دارند بشهادت مى رساند. چه اینكه گفته مى شود.
منابع :
بحارالانوار جلد ۱۳، باب ۲۹; ترجمه فارسی با نام مهدی موعود ج ۲
1. فرهنگ نامه مهدویت، ص157-156
2. لسان العرب، ج 1 ص 495.
3. مستدرک الوسائل، ج13، ص126
4. کتاب الغیبه، ص443
5. روزگار رهایی، ص1043
6. شَیصبان معانی مختلفی دارد، از جمله نام شیطان و رئیس گروهی از پریان می‌باشد. (ابن منظور، لسان العرب، ج 7، ص 111)
7 . نعمانی، الغیبـة، ص302
